2019.10.07

Czym jest zachowek?

Zachowek to instytucja prawa spadkowego, która ma „chronić” osoby najbliższe spadkodawcy przed dowolnym rozporządzeniem przez niego swoim majątkiem. Chodzi mianowicie o to, że z jednej strony spadkodawca ma pełną swobodę co do tego, jak rozporządzi swoim majątkiem – np. można postanowić, że cały majątek zapisze się sąsiadowi, z pominięciem najbliższej rodziny. Z drugiej jednak strony, istnieje coś takiego jak dziedziczenie ustawowe i krąg spadkobierców ustawowych – przepisy przewidują, kto dziedziczy po spadkodawcy w sytuacji, kiedy nie zostawi on testamentu. Przykładowo – w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych, jednakże część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż jedna czwarta całości spadku. Zatem gdyby spadkodawca, który posiada żonę i dzieci, zapisał wszystko sąsiadowi – jak w powyżej powołanym przykładzie – żonie i dzieciom przysługiwałby zachowek, czyli połowa wartości udziału, który przysługiwałby im w spadku w razie dziedziczenia ustawowego. Gdyby któryś ze spadkobierców ustawowych był małoletni albo trwale niezdolny do pracy – wysokość zachowku wynosiłaby dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym. Istotne jest to, że krąg osób uprawnionych do zachowku jest zamknięty – zachowek przysługuje jedynie zstępnym (dzieci, wnuki, itd.), małżonkowi i rodzicom spadkodawcy, ale już np. nie rodzeństwu.