Pomoc frankowiczom

Postanowienia umowne uznane za abuzywne nie wiążą konsumenta ze skutkiem wstecz, czyli tak, jakby ich nigdy w umowie nie było. W przypadku klauzul waloryzacyjnych, „usuwa” się z umowy postanowienia mówiące o przeliczaniu kwoty uruchamianego i spłacanego kredytu według kursu waluty obcej z tabeli kursowej banku. W konsekwencji – sądy wypracowały dotychczas dwie główne ścieżki postępowania:

• Umowa zostaje uznana za nieważną:

W takim przypadku, umowa przestaje obowiązywać ze skutkiem wstecz (tak, jakby jej nigdy nie było). Wszystkie świadczenia spełniane przez kredytobiorcę, tj. wszelkie wpłaty, czy to tytułem spłaty raty, czy np. tytułem zapłaty składki za ubezpieczenie niskiego wkładu własnego, uznawane są za tzw. świadczenia nienależne. Oznacza to, iż kredytobiorcy przysługuje wobec banku roszczenie o zwrot wszelkich kwot zapłaconych w związku z wykonywaniem umowy kredytu. Nie ma znaczenia, czy kredytobiorca spłacał kapitał, odsetki, czy jeszcze jakieś inne zobowiązania – należy mu się zwrot każdej wpłaconej złotówki, czy też franka.

• Umowa kredytu indeksowanego do waluty obcej (najczęściej do CHF) ulega „odfrankowieniu” („odwalutowieniu”):

Umowa nadal obowiązuje, bez jakiejkolwiek zmiany, poza uchyleniem klauzul abuzywnych. Wobec braku związania kredytobiorcy klauzulą indeksacyjną, jest on zobowiązany do zwrotu kredytu w wysokości nominalnej (czyli w kwocie w PLN, którą wskazuje umowa kredytowa), w określonych w umowie terminach i z oprocentowaniem określonym w umowie (czyli opartym o Libor). Z kredytu indeksowanego do waluty obcej powstaje kredyt „złotówkowy”, oprocentowany jednak jak kredyt z zastosowaniem waluty obcej. Różnica pomiędzy kosztem kredytu „złotówkowego”, a kwotą kredytu spłaconą na podstawie bezskutecznych postanowień niedozwolonych (czyli kwotą faktycznie spłaconą), stanowi nienależne świadczenie. Innymi słowy, jeśli przykładowo spłacaliśmy raty w wysokości 1.500 zł miesięcznie, a rata w kredycie „złotówkowym” wyniosłaby 1.000 zł, to mamy 500 zł nadpłaty. Naszym roszczeniem wobec banku jest zatem roszczenie o zwrot całej nadpłaty, tj. sumy nadpłat dokonanych przy płatności każdej raty.

Jeśli chcesz uzyskać więcej informacji – zapraszamy do kontaktu.

Klauzule niedozwolone (inaczej „klauzule abuzywne”) to postanowienia umowy zawartej pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą (np. bankiem, czy deweloperem), które kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

Przykładowo - w przypadku umów kredytowych, za klauzule niedozwolone sądy uznają postanowienia, które nie podają sposobu i nie wyjaśniają, w jaki sposób kurs CHF (czy innej waluty obcej) będzie ustalany przez bank do operacji ustalenia wysokości kredytu/wypłaty kredytu oraz spłaty kredytu. Najczęściej są to postanowienia, w których bank odsyła do swojej tabeli kursowej i np. wskazuje, że raty kredytu spłacane będą w złotych, po uprzednim ich przeliczeniu wg kursu sprzedaży CHF z tabeli kursowej banku obowiązującego na dzień spłaty.

W przypadku umów deweloperskich, klauzule niedozwolone występują najczęściej w odniesieniu do kar umownych. Deweloperzy przewidują, że za zwłokę w wydaniu lokalu kupującemu przysługuje kara umowna, liczona w wysokości x za każdy dzień zwłoki. Jednocześnie ograniczają wysokość tej kary, np. wskazując, że nie może ona przekroczyć x% wartości ceny brutto mieszkania. Zgodnie z takim zapisem, opóźnienie dewelopera może trwać nawet rok, a kupujący otrzyma „rekompensatę” w ograniczonej wysokości. Takie postanowienia, właśnie w zakresie, w jakim ograniczają możliwość naliczania kary umownej powyżej wskazanych wartości, czyli np. owych z % ceny brutto za lokal, stanowią niedozwolone klauzule umowne i jako takie nie wiążą one konsumenta. W tym przypadku, dla konsumenta nie jest wiążące ograniczenie odpowiedzialności dewelopera.