Proces w czasach post pandemii koronawirusa – zmiany w procedurze cywilnej
W dniu 16.05.2020 r. weszła w życie tzw. tarcza antykryzysowa 3.0, która wprowadziła zmiany m.in. procedurze cywilnego. Celem zmian jest ograniczenie bezpośrednich kontaktów interesantów, stron, uczestników postępowania oraz pełnomocników z sądami. Cel ten ma zostać osiągnięty przede wszystkim poprzez „informatyzację” postępowania cywilnego, czyli przeprowadzanie rozpraw na odległość w formie transmisji audio-video.
W okresie stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii, rozprawy będą przeprowadzane przy użyciu urządzeń umożliwiających bezpośredni przekaz na odległość. Rozprawa „na miejscu” będzie mogła odbyć się tylko wtedy, gdy nie wywoła nadmiernego zagrożenia dla życia lub zdrowia osób w niej uczestniczących. Ponadto sędzia przewodniczący, będzie mógł zarządzić skierowanie sprawy „jawnej” z rozprawy na posiedzenie niejawne, czyli takie bez udziału stron. Jeżeli strona postępowania nie zgadza się na ograniczenie jawności (wewnętrznej) postępowania, musi zgłosić sprzeciw. W świetle nowych regulacji, rozpoznawanie spraw cywilnych na posiedzeniach niejawnych ma być bowiem regułą, chyba że strona lub strony zgłoszą sprzeciw w terminie.
Na mocy przepisów specustawy kowidowej sędziowie będą mieli możliwość wydania wyroku na posiedzeniu niejawnym po uprzednim odebraniu od stron lub uczestników postępowania stanowisk na piśmie, jeżeli postępowanie dowodowe zostało przeprowadzone w całości – to druga po tzw. „odmiejscowieniu rozpraw, ważna zmiana. Warto zaznaczyć, że postępowanie dowodowe będzie możliwe do przeprowadzenia również na posiedzeniu niejawnym, np. przy wykorzystaniu pisemnych zeznań świadków, co do czego strony nie będą mogły się sprzeciwić. Wyrok wydany na posiedzeniu niejawnym będzie doręczony z urzędu, ale jeżeli strona będzie chciała zapoznać się z motywami rozstrzygnięcia, jak dotychczas – będzie musiała wystąpić z wnioskiem o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia.
Tarcza 3.0 weszła w życie niespełna 4 dni temu, a już budzi duże kontrowersje. Pełnomocnicy mają wątpliwości, czy sądy są przygotowane na wspominaną „informatyzację” procedury. Nie ma wątpliwości, że prowadzenie rozpraw w formie transmisji audio-video będzie dla sądów dużym wyzwaniem. Czas pokaże, czy kowidowe rozwiązania zdadzą egzamin.