Pomoc dla osób poszkodowanych przez powódź w 2024 r. – co każdy przedsiębiorca wiedzieć powinien?
W związku z wystąpieniem powodzi w niektórych regionach Polski, rozpoczęły się intensywne działania legislacyjne i na stronie sejmu opublikowano projekty ustaw wprowadzających różnego rodzaju środki pomocy dla osób poszkodowanych. Zawarto w nich szereg rozwiązań, natomiast w tym wpisie skupiamy się na informacjach istotnych dla przedsiębiorców. Co warto zaznaczyć – poniższe rozwiązania jeszcze nie weszły w życie, proces legislacyjny nadal jest w toku.
Zatem, co w związku z projektami tych ustaw każdy przedsiębiorca wiedzieć powinien?
PRAWO PRACY
- Urlop wypoczynkowy
Projekt ustawy zawiera nowy obowiązek dla pracodawcy – do udzielenia pracownikowi zamieszkującemu na terenach objętych stanem klęski żywiołowej, na żądanie pracownika, w ramach przysługującemu mu urlopu wypoczynkowego nie więcej niż 8 dni urlopu, w terminie wskazanym przez pracownika. Żądanie tego urlopu może być zgłoszone najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.
Co więcej, projekt wprowadza udzielenie urlopu wypoczynkowego w dniu pracy w wymiarze godzinowym odpowiadającym części dobowego wymiaru czasu pracy. Urlop ten nie może być udzielony w wymiarze wyższym niż 5 dni.
- Wniosek pracownika o obniżenie jego wymiaru czasu pracy
Pracownik, który zamieszkuje na terenie objętym stanem klęski żywiołowej będzie mógł złożyć wniosek o obniżenie jego wymiaru czasu pracy do nie mniejszego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. Co istotne, zgodnie z projektem ustawy – pracodawca co do zasady będzie zobowiązany do uwzględnienia wniosku pracownika. Odmowa będzie możliwa, zmiana wymiaru czasu pracy nie jest możliwa ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika.
- Ograniczenie zatrudniania w godzinach nadliczbowych i delegowania poza stałe miejsce pracy
Projekt ustawy nakłada na pracodawcę zakaz zatrudniania pracownika w godzinach nadliczbowych oraz delegowania go poza stałe miejsce pracy, w przypadku gdy pracownik nie wyrazi na to zgody. Powyższe ograniczenie dotyczy pracowników zamieszkujących na terenie obszaru objętego stanem klęski żywiołowej.
Z obowiązku uzyskania zgody pracownika, pracodawca zwolniony jest, jeśli zaszła konieczność prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii. Od tego wyjątku ustawodawca przewidział kolejny wyjątek ? nie obowiązuje on w przypadku zagrożenia mienia pracownika lub zagrożenia życia lub zdrowia pracownika lub osoby zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym.
- Badania pracowników
Ustawa wprowadza też zmiany w zakresie obowiązkowych badań lekarskich. W przypadku pracowników zamieszkałych na terenie objętym stanem klęski żywiołowej, w okresie jego obowiązywania, zawiesza się obowiązek wykonywania okresowych badań lekarskich. Jednak, po zakończeniu okresu obowiązywania stanu klęski żywiołowej, pracodawca i pracownik są zobowiązani do niezwłocznego podjęcia wykonywania zawieszonego obowiązku oraz wykonania ich w okresie nie dłuższym niż 30 dni od zakończenia tego okresu.
- Zwolnienie od pracy w wymiarze do 20 dni
Jeśli któryś z pracowników został poszkodowany przez powódź w 2024 r., przysługuje mu zwolnienie od pracy w wymiarze do 20 dni wolnych od pracy.
Termin i zasady wykorzystania zwolnienia mają być ustalone między pracownikiem a pracodawcą, więc nie powinieneś się obawiać, że pracownik nagle nie zjawi się w pracy, zasłaniając się właśnie wspomnianym zwolnieniem od pracy.
Pytanie, które pewnie Ci się teraz nasuwa to, czy mimo nieobecności pracownika, będziesz zmuszony wypłacać mu wynagrodzenie? Ustawa przewiduje, że pracownikowi przysługuje wynagrodzenie finansowane z budżetu państwa wg zasad określonych w ustawie, jednak w każdym wypadku to wynagrodzenie nie może być niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę.
- Powierzenie pracownikowi wykonywania pracy innej niż zwykle – w celu usunięcia skutków powodzi u pracodawcy
Jednak co w sytuacji, gdy to sam przedsiębiorca jest poszkodowany na skutek powodzi? Wtedy możesz dodatkowo powierzyć pracownikowi wykonywanie innej pracy niż zwykle, jeśli te nowe zajęcia służą usuwaniu jej skutków u tego pracodawcy. Wynagrodzenie wówczas przysługuje wg zasad, o których mowa powyżej.
- Prawo pracownika do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia
Pracownikowi uczestniczącemu społecznie w działaniach ratowniczych, akcjach ratowniczych lub czynnościach zw. z usuwaniem skutków powodzi/mających na celu jego zapobiegnięcie, przysługiwać będzie prawo do zwolnienia od pracy na czas ich trwania z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
INNE ŚWIADCZENIA I ZWOLNIENIA
Dla przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą na terenie objętym powodzią, którzy ponieśli szkodę, ustawodawca na czas jej trwania przewidział świadczenia takie jak:
- Świadczenie postojowe
- Zwolnienie z obowiązku opłacania należności – składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych etc.
- Umorzenie zaległości podatkowych
- Pomoc finansowa proporcjonalna do utraty dochodów (pod warunkiem zachowania zatrudnienia)
Świadczenia te przysługiwać będą na wniosek przedsiębiorcy, a ich finansowanie ma pochodzić z budżetu państwa. Szczegółowe zasady tej pomocy mają zostać określone rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów. Zatem do czasu opublikowania tego rozporządzenia, niestety ciężko jest wskazać jakiekolwiek konkrety.
Należy pamiętać, że proces legislacyjny zarówno jednej, jak i drugiej ustawy jest w toku. Rząd zapowiada jednak zwiększone tempo prac nad jak najszybszym wejściem przepisów w życie, zatem opisywane regulacje (choć możliwe, że z mniejszymi bądź większymi zmianami) prawdopodobnie już wkrótce rozpoczną obowiązywanie.
Masz pytania lub potrzebujesz pomocy – zapraszamy do kontaktu.